Wprowadzenie
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z odpowiedzialnością za zobowiązania firmy. Jednak zakres odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o.jest różny od odpowiedzialności przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą (JDG).
Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie kluczowych różnic w odpowiedzialności między osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą a członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Działalność gospodarcza osoby fizycznej
Pisząc prosto (a przynajmniej starając się pisać prosto) prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) Ty jesteś firmą. Właściwie nie ma rozdziału pomiędzy Tobą, a Twoją firmą, co dotyczy przede wszystkim majątku i zobowiązań, bo za zobowiązania firmowe odpowiadasz również majątkiem prywatnym!
Aby rozpocząć działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, trzeba dokonać wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Dopiero po dokonaniu wpisu można rozpocząć działalność.
Małe zastrzeżenie, istnieje coś takiego jak działalność nierejestrowana, którą możesz wykonywać bez wpisu do CEIDG, ale o tym w innym wpisie.
Odpowiedzialność osoby fizycznej
Osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania firmy. Oznacza to, że w przypadku problemów finansowych przedsiębiorstwa, wierzyciele mogą zaspokoić swoje roszczenia z całego majątku osobistego przedsiębiorcy (potocznie nazywanego właścicielem firmy).
W praktyce wygląda to tak, że jeśli firma nie jest w stanie regulować zobowiązań, np. wobec kontrahentów czy urzędu skarbowego, to wierzyciele mogą zająć majątek prywatny przedsiębiorcy – jego oszczędności, nieruchomości, samochód itp. Wszystko po to, aby zaspokoić roszczenia wobec przedsiębiorstwa.
Może to prowadzić do utraty całego majątku osobistego przedsiębiorcy, jeśli zobowiązania (a nawet ryzyko powstania zobowiązań!) są znaczne, rozważ prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej (np. spółki z o.o.)
Spółka z o.o.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) jest jedną z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Charakteryzuje się ona następującymi cechami:
- Jest spółką kapitałową, co oznacza, że jej działalność opiera się na kapitale wniesionym przez wspólników, a nie na osobistej odpowiedzialności wspólników.
- Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki swoim majątkiem osobistym. Ich odpowiedzialność ogranicza się do wartości wniesionych wkładów.
- Kapitał zakładowy wynosi co najmniej 5 000 zł i dzieli się na udziały o równej wartości nominalnej (conajmniej 50 zł na udział).
- Sprawy spółki prowadzi zarząd, powoływany przez zgromadzenie wspólników.
Spółka z o.o. jest tak popularna bo nie jest zbyt skomplikowana, a jednocześnie daje bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa.
Zarząd w spółce z o.o.
Zarząd jest organem reprezentującym spółkę z o.o. na zewnątrz oraz prowadzącym jej sprawy. Składa się z jednego lub większej liczby członków powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie wspólników.
Zarząd ma szeroki zakres uprawnień i obowiązków związanych z prowadzeniem spraw spółki. Do jego głównych zadań należy:
- Reprezentowanie spółki na zewnątrz, np. podpisywanie umów, składanie oświadczeń woli w imieniu spółki.
- Prowadzenie spraw spółki zgodnie z przepisami prawa i uchwałami zgromadzenia wspólników.
- Zarządzanie majątkiem i finansami spółki.
- Przygotowywanie dokumentów finansowych i sprawozdań z działalności spółki.
- Zwoływanie zgromadzeń wspólników.
- Zatrudnianie pracowników.
- Wykonywanie czynności z zakresu prawa pracy wobec pracowników spółki.
Zarząd podejmuje decyzje w formie uchwał, które zapadają bezwzględną większością głosów.
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o.
Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie odpowiada za zobowiązania spółki swoim majątkiem osobistym. Odpowiedzialność członka zarządu jest ograniczona do sytuacji, gdy spółka stanie się niewypłacalna.
W przypadku niewypłacalności spółki z o.o., członek zarządu może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Dotyczy to zarówno zobowiązań powstałych przed ogłoszeniem upadłości, jak i po jej ogłoszeniu.
Członka zarządu można pociągniąć do odpowiedzialności, jeżeli swoim działaniem lub zaniechaniem przyczynił się w istotny sposób do powstania niewypłacalności spółki. Chodzi tu na przykład o niezgłoszenie wniosku o upadłość w odpowiednim czasie lub dokonanie czynności prawnych z pokrzywdzeniem wierzycieli.
W praktyce odpowiedzialność członka zarządu jest jednak ograniczona, ponieważ muszą zostać spełnione określone przesłanki. Dlatego w przypadku spółki z o.o. ryzyko finansowe dla zarządu jest znacznie mniejsze niż w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej.
Różnice w odpowiedzialności
Osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem osobistym i majątkiem firmy. Oznacza to, że w razie niemożności spłaty zobowiązań przez firmę, wierzyciele mogą dochodzić należności z majątku prywatnego tej osoby.
Z kolei odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania spółki powstaje dopiero w momencie, gdy spółka stanie się niewypłacalna.
Tak więc podstawowa różnica polega na tym, że osoba fizyczna odpowiada za długi swojej firmy zawsze i bez ograniczeń całym swoim majątkiem. Natomiast członek zarządu spółki z o.o. odpowiada za zobowiązania spółki ograniczonym majątkiem spółki, a swój majątek prywatny angażuje tylko w wypadku jej niewypłacalności. Majątek wspólnika spółki z o.o. jeśli nie jest on członkiem zarządu, jest zupełnie bezpieczny.
Wnioski
W porównaniu odpowiedzialności osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą oraz członka zarządu spółki z o.o. można wyciągnąć następujące wnioski:
- Osoba fizyczna odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem osobistym i majątkiem firmy. Odpowiedzialność jest nieograniczona.
- odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. ograniczona jest do sytuacji, gdy spółka stanie się niewypłacalna. Jego odpowiedzialność jest ograniczona.
- Osoba fizyczna ponosi większe ryzyko finansowe prowadząc działalność gospodarczą niż członek zarządu spółki z o.o.
- Spółka z o.o. daje większą ochronę majątkową dla osób zarządzających niż jednoosobowa działalność gospodarcza. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o spółce z o.o. przeczytaj ten artykuł.
- Wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej ma istotne znaczenie dla odpowiedzialności osób zarządzających firmą.
Podsumowując, osoba fizyczna prowadząca firmę ponosi znacznie większe ryzyko finansowe i majątkowe niż członek zarządu spółki z o.o.
r. pr. Mateusz Szczypa